Μεταρρύθμιση ή αντιμεταρρύθμιση; Είναι οι Θέσεις Εργασίας ηλίθιε!

Όποτε βρίσκομαι σε μια παρέα μη οικονομολόγων και η συζήτηση έρχεται στην πολιτική, σχεδόν πάντα τίθεται το ερώτημα τι εννοούμε εμείς οι οικονομολόγοι με τον όρο «μεταρρυθμίσεις». Επειδή είναι αρκετά δύσκολο να εξηγήσεις σε μη ειδικούς τους τεχνικούς όρους, προσπαθώ να εξηγήσω με μερικές φράσεις και αρκετά παραδείγματα τι εννοούμε με τον όρο «μεταρρυθμίσεις». Με το παρόν άρθρο θα προσπαθήσω να εξηγήσω με εκλαϊκευμένο τρόπο τον όρο αυτό.

Η βάση του όρου μεταρρύθμιση στην οικονομία αναφέρεται στην απομάκρυνση από μονοπωλιακές και ολιγοπωλιακές μορφές σε μια αγορά προϊόντος ή υπηρεσίας και την μετάβαση σε ένα καθεστώς πιο ανταγωνιστικό με περισσότερους παίκτες. Η οικονομική επιστήμη έχει αποφανθεί τελεσίδικα: όσο μεγαλύτερος ο αριθμός των επιχειρήσεων σε έναν κλάδο τόσο χαμηλότερες οι τιμές, τόσο μεγαλύτερη η ωφέλεια των καταναλωτών, η απασχόληση, η παραγωγικότητα και η καινοτομία και τελικά τόσο μεγαλύτερο το όφελος της κοινωνίας. Άρα μεταρρυθμίσεις που οδηγούν σε ανταγωνιστικές συνθήκες σημαίνουν περισσότερες δουλειές. Αντιμεταρρυθμίσεις που οδηγούν σε ολιγοπώλια και μονοπώλια σημαίνουν λιγότερες δουλειές. Ας δούμε μερικά παραδείγματα από την πρόσφατη ιστορία της χώρας.

Τηλεπικοινωνίες: Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν εδόθησαν οι άδειες στις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, υπήρχε μια κρατική εταιρεία, ο ΟΤΕ. Οι παλαιότεροι θυμούνται ότι η αίτηση για τηλέφωνο μπορεί να έκανε και 5 χρόνια να ικανοποιηθεί. Υπήρχαν αγγελίες πώλησης τηλεφωνικών γραμμών και αρκετοί χρησιμοποιούσαν πολιτικό μέσο για την γρήγορη ικανοποίηση της αίτησης! Εάν όμως ήσουν καρδιοπαθής έπαιρνες τηλέφωνο σύντομα (έτσι εξηγείται ο μεγάλος αριθμός καρδιοπαθών σε ορισμένες περιοχές της χώρας). Με την εισαγωγή της κινητής τηλεφωνίας ο καταναλωτής είχε άμεση πρόσβαση στην τηλεφωνία και αυτό ώθησε στον εκσυγχρονισμό του ΟΤΕ. Χιλιάδες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν, τεχνικών, πωλητών, γραφείου στις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας. Δουλειές που δεν θα μπορούσαν σε καμία περίπτωση να εξασφαλιστούν από τον τότε ΟΤΕ. Στην συνέχεια ήλθε το διαδίκτυο και ενίσχυσε αυτήν την αγορά. Άρα το άνοιγμα της αγοράς των τηλεπικοινωνιών οδήγησε σε περισσότερες δουλειές. Η κοινωνία βρίσκεται σε καλύτερη θέση με πριν.

Ιδιωτικά ΚΤΕΟ. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2000 υπήρχαν μόνο τα κρατικά ΚΤΕΟ. Ο πολίτης έκλεινε ραντεβού(!) για να περάσει το αυτοκίνητο του έλεγχο. Όλως τυχαίως το ραντεβού όλων οριζόταν για τις 8 το πρωί. Έτσι ο πολίτης αναγκαζόταν, για να πιάσει καλή σειρά, να περιμένει σε ουρά από τις 4 ή 5 το πρωί. Δεν θα αναφερθώ στην διαφθορά. Με το άνοιγμα της αγοράς και την έκδοση αδειών για ιδιωτικά ΚΤΕΟ ο πολίτης πολλές φορές δεν χρειάζεται να κλείσει ραντεβού. Πηγαίνει άμεσα το αυτοκίνητο του όποια ώρα της ημέρας το επιθυμεί, κάθεται στο σαλόνι και με ένα καφέ έχει τελειώσει η διαδικασία. Το κόστος για τον πολίτη το ίδιο με πριν. Με την δημιουργία των ιδιωτικών ΚΤΕΟ δημιουργήθηκαν χιλιάδες δουλειές και βελτιώθηκε η ζωή του πολίτη. Άρα άνοιγμα της αγοράς των τεχνικών ελέγχων των αυτοκινήτων οδήγησε σε περισσότερες θέσεις εργασίας. Η κοινωνία βρίσκεται σε καλύτερη θέση με πριν.

Ηλεκτρική Ενέργεια. Κατά τα τελευταία χρόνια συντελέστηκε μια σημαντική αλλαγή και στον κλάδο παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Κατασκευάσθηκαν εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που απασχολούν χιλιάδες εργαζόμενους. Με την είσοδο αυτών των νέων παραγωγών στην αγορά άρχισαν και οι προσφορές τιμών προς του μεγάλους καταναλωτές (επιχειρήσεις) αλλά και τους οικιακούς. Στην συνέχεια αναγκάσθηκε να ακολουθήσει και η ΔΕΗ. Το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας οδήγησε σε νέες θέσεις εργασίας που δεν θα μπορούσαν να προσφερθούν από την ΔΕΗ. Η κοινωνία βρίσκεται σε καλύτερη θέση σε σχέση με πριν.

Ιδιωτική Τηλεόραση και ραδιόφωνο. ΕΡΤ και ΥΕΝΕΔ, για τους παλαιότερους ονόματα των προηγούμενων δεκαετιών που χαρακτήρισαν το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980. Με την απελευθέρωση της αγοράς και τη δημιουργία δεκάδων μικρών και μεγάλων τηλεοπτικών σταθμών και εκατοντάδων ραδιοφώνων σε όλη την Ελλάδα, δημιουργήθηκαν χιλιάδες θέσεις εργασίας στους σταθμούς αυτούς. Και όχι μόνο. Η μεγέθυνση αυτής της αγοράς οδήγησε και σε αύξηση της αγοράς της διαφήμισης με αποτέλεσμα περισσότερες δουλείες και σε αυτόν τον κλάδο. Η επιστροφή σε ολιγοπωλιακές καταστάσεις, όπως προδιαγράφεται, θα οδηγήσει σε μείωση των θέσεων εργασίας και σε περιορισμό των επιλογών των πολιτών. Άρα η κοινωνία θα βρεθεί σε χειρότερη θέση από πριν. σε ﷽﷽﷽﷽﷽﷽ιγιοπώε καλας. Οι πολίια χιλιαδες θα μποροφφή

ΚΕΠ: Μέσα δεκαετίας του 1990 και οι πολίτες εξακολουθούν να υποφέρουν από την γραφειοκρατία, χαρτιά, χαρτιά, χαρτιά! Ουρές παντού. Η πολιτεία δημιουργεί τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολι σε ﷽﷽﷽﷽﷽﷽ιγιοπώε καλας. Οι πολίια χιλιαδες θα μποροτών με αποτέλεσμα την μείωση σε σημαντικό βαθμό της γραφειοκρατίας σε πολλ σε ﷽﷽﷽﷽﷽﷽ιγιοπώε καλας. Οι πολίια χιλιαδες θα μποροούς  τομείς του δημοσίου. Δημιουργήθηκαν χιλιάδες θέσεις παραγωγικής εργασίας. Η κοινωνία βρέθηκε σε καλύτερη θέση από πριν.

Και πάντα κλείνω με την φράση: Οι μεταρρυθμίσεις οδηγούν σε περισσότερες θέσεις εργασίας, δηλαδή δουλειά για σένα, το παιδί σου, το εγγόνι σου. Υψηλότερο εισόδημα για όλους και βελτίωση της κοινωνίας. Η αντιμεταρρύθμιση (όρα Βενεζουέλα, Αργεντινή, κ.α.) οδηγεί στα αντίθετα αποτελέσματα. Η επιλογή δική σας.

Της Θεσσαλονίκης το Λιμάνι: Από λιμάνι επαρχίας σε διεθνή κόμβο

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Δήμος Θεσσαλονίκης διοργάνωσε συνάντηση των φορέων της πόλης με μοναδικό ερώτημα την παραχώρηση του πρώτου προβλήτα του λιμανιού στην πόλη της Θεσσαλονίκης για την ανάπτυξη πολιτιστικών δράσεων. Τόσο ο Δήμαρχος της πόλης όσο και οι παραγωγικοί φορείς δεν έθεσαν σε αμφισβήτηση την διαδικασία παραχώρησης.

Συμμετείχα στην  συνάντηση ως εκπρόσωπος του ΑΠΘ. Επειδή το ερώτημα ήταν ένα και μοναδικό και δεν αφορούσε την παραχώρηση ή μη, οι προτάσεις που κατέθεσα αφορούσαν τις ενέργειες που θα μπορούσε να κάνει ο Δήμος Θεσσαλονίκης ώστε να εξασφαλιστεί η παραχώρηση του πρώτου προβλήτα. Συνοπτικά αναφέρω: α) επειδή το θέμα είναι πολιτικό απαιτείται συνάντηση του Δημάρχου με τον Πρωθυπουργό και εφαρμογή του μοντέλου της Δραπετσώνας κατά την παραχώρηση του ΟΛΠ , β) συνάντηση του Δημάρχου με τους ενδιαφερόμενους επενδυτές για την παραχώρηση εκ μέρους τους του πρώτου προβλήτα στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Σημείωσα ότι η ανάπτυξη πολιτιστικών δράσεων στον πρώτο προβλήτα θα προσφέρει αξία στην επένδυση του παρόχου ειδικά στον κλάδο της κρουαζιέρας.

Ως αναπληρωτής πρύτανη του ΑΠΘ δεν θα ήταν σωστό να πάρω θέση στο θέμα της παραχώρησης του ΟΛΘ, αφενός μεν διότι δεν αποτελούσε μέρος του ερωτήματος που έθεσε ο Δήμαρχος και αφετέρου δεν μπορούσα να δεσμεύσω το ΑΠΘ με μια θέση που ενδεχομένως στην Σύγκλητο να υπήρχαν διαφωνίες. Στο παρόν άρθρο ως καθηγητής οικονομικών παίρνω συγκεκριμένη θέση, όπως εξάλλου έκανα και στο παρελθόν όσον αφορά τον ρόλο του λιμανιού στην πόλη.

Η επιστημονική μου θέση είναι ότι η λειτουργία του λιμανιού εκ μέρους του δημοσίου δεν απέδωσε και δεν μπορεί  να αποδώσει στην εποχή του εντόνου ανταγωνισμού και της παγκοσμιοποίησης. Στην συνάντηση ακούστηκαν, κυρίως από κομματικούς εκπροσώπους της αριστεράς τα γνωστά τετριμμένα για τον δημόσιο χαρακτήρα, λιμάνι στην υπηρεσία του λαού, κλπ. Το ερώτημα είναι πως θα επιτύχει το λιμάνι αυτήν την εποχή με δημόσια διοίκηση. Δηλαδή, θα υπάρξει ένας από μηχανής θεός που θα βοηθήσει στην ανάπτυξη του λιμανιού; Και όλα αυτά τα χρόνια τι κατάφερε το δημόσιο; Τα στοιχεία, όπως δημοσιεύονται στα δελτία του ΟΛΘ, είναι απογοητευτικά. Ακόμη και κατά το έτος 2007 οπότε σημειώθηκε το ανώτερο επίπεδο εργασιών  το λιμάνι λειτούργησε με υποδυναμικότητα στην διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων. Δεν αναφέρομαι στην επέκταση του έκτου προβλήτα που ακούω από την  εποχή του 1980! Εδώ και δεκαετίες ποιος  εμπόδιζε την επένδυση, όταν δεν υπήρχε καν στο μυαλό η παραχώρηση ούτε ως ιδέα.

Το κάθε λιμάνι παίζει έναν και μοναδικό ρόλο. Την διακίνηση εμπορευμάτων και ανθρώπων. Τελεία.  Όσο μεγαλύτερη είναι αυτή η διακίνηση τόσο μεγαλύτερα τα έσοδα, τόσο περισσότερες θέσεις εργασίας, τόσο μεγαλύτερο εισόδημα για την πόλη και την χώρα.  Ας δουμε τα δεδομένα. Το 2015 εργάστηκαν στο λιμάνι 360 εργαζόμενοι. Σύμφωνα με την μελέτη για το λιμάνι, η δυναμικότητα του θα υπερδιπλασιαστεί και θα ανέλθει στα 1,5 εκατομμύρια εμπορευματοκιβώτια (να σημειώσουμε εδώ ότι το επενδυτικό σχέδιο του ανάδοχου του προηγούμενου διαγωνισμού πρότεινε δυναμικότητα 2 εκατομμυρίων εμπορευματοκιβωτίων-γιατί η τωρινή πρόταση έχει μειώσει την δυναμικότητα;). Με το προηγούμενο επενδυτικό πρόγραμμα ο αριθμός άμεσων θέσεων εργασίας θα ανέρχονταν στους 800 εργαζομένους και οι θέσεις σε συνεργαζόμενες με το λιμάνι επιχειρήσεις στις 2.500 θέσεις. Εάν δε λάβουμε υπόψη μας έναν μέσο πολλαπλασιαστή  εργασίας,  η κάθε θέση εργασίας από τις  3300 δημιουργεί επιπλέον 5-10 θέσεις έμμεσες θέσεις. Δηλαδή, στην πλήρη δυναμικότητα του το λιμάνι θα συντηρεί 17-30 χιλιάδες θέσεις εργασίας! Επιπλέον, με την παραχώρηση στην ιδιωτική εταιρεία θα εγκατασταθούν στην Θεσσαλονίκη εταιρείες παραγωγής που θα συνεργάζονται με το λιμάνι, όπως συνέβη στον Πειραιά με τις επιχειρήσεις που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή λόγω της Cosco.

Συνεπώς, εάν λάβουμε υπόψη τα οικονομικά και κοινωνικά μεγέθη από την μέχρι τώρα πορεία του λιμανιού και το μέλλον, έτσι όπως διαγράφεται λόγω της παραχώρησης σε εταιρεία διαχείρισης λιμανιών, τότε η πλέον φιλολαϊκή πολιτική είναι αυτή της παραχώρησης.  Τότε γιατί αντιδρά η αριστερά και οι εργαζόμενοι; Δεν μπορώ να απαντήσω για τους  εργαζόμενους. Για την αριστερά ας αναλογισθούν τον Engels για τον ρόλο του  δημοσίου και των δημοσίων υπαλλήλων  σε καθεστώς καπιταλισμού.

Συμπερασματικά, ως καθηγητής οικονομικών, και επειδή με ενδιαφέρει να δημιουργηθούν πραγματικές θέσεις εργασίας, θεωρώ  ότι θα ήταν αρνητική εξέλιξη για το μέλλον της πόλης η αποτυχία της παραχώρησης. Ταυτόχρονα, θα ήταν προς το συμφέρον τόσο του επενδυτή όσο και της πόλης η παραχώρηση της χρήσης του πρώτου προβλήτα στην πόλη. Η συνέργεια αυτή θα προσφέρει οφέλη σε όλους.