Μια εναλλακτική πρόταση διεξόδου

Από τον Μάιο και μετά, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι αποφαίνονται συνεχώς ότι δεν υπήρχε άλλος δρόμος παρά μόνο η οικονομική πολιτική στο πλαίσιο του μνημονίου. Πολλοί φίλοι και γνωστοί με ρωτούν τι θα μπορούσαμε να κάνουμε εάν δεν ακολουθούσαμε αυτήν την πολιτική. Ποιες άλλες εναλλακτικές υπάρχουν εάν υπάρχουν. Από την άλλη μεριά ακούσαμε τον πρωθυπουργό να αναρωτιέται φωναχτά «μα αφού κάνουμε ότι μας λένε γιατί δεν μειώνονται τα περίφημα spread».

Ως ακαδημαϊκός οικονομολόγος σκέφτηκα να ψάξω λίγο τις οικονομικές θεωρίες για να δω μήπως υπάρχει άλλη εναλλακτική. Και ιδού:

Ξεκινώ από την υπόθεση ότι όλοι, άλλος λίγο και άλλος πολύ ωφελήθηκαν από το δημόσιο χρέος. Το πόσο ωφελήθηκε ο καθένας δεν είναι του παρόντος. Πάντως, η ωφέλεια του καθενός είναι συνάρτηση ή μάλλον αντικατοπτρίζεται στον πλούτο ή περιουσία που διαθέτει σήμερα.

Λόγω του τεράστιου δημοσίου χρέους οι ετήσιες δαπάνες για τόκους αλλά και για την εξόφληση των παλαιών χρεών (χρεολύσια) είναι τεράστιες και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αντιμετωπιστεί με την πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση. Η ΜΟΝΗ ΛΥΣΗ είναι η μείωση του χρέους.

Η τρόϊκα και η κυβέρνηση προτείνουν την εκποίηση δημόσιας περιουσίας ώστε να συγκεντρωθούν χρήματα για την εξόφληση μέρους του δημοσίου χρέους. Δηλαδή, να μην υποστούν το κόστος αυτοί που ωφελήθηκαν από το χρέος αλλά οι προηγούμενες γενιές και κυρίως οι επόμενες καθώς θα τους παραδοθεί μικρότερη δημόσια  -κοινή περιουσία.

Η σωστή όμως λύση είναι να επαναγοραστεί το δημόσιο χρέος συνεισφέροντας ο καθένας, ιδιώτης και επιχείρηση, με μέρος της δικής του περιουσίας. Εάν υποθέσουμε ότι κάθε ένας θα συνεισφέρει με το 5% της περιουσίας του και εάν δεχθούμε ότι η περιουσία ενός έθνους κυμαίνεται μεταξύ 10 και 15 φορές την αξία του ΑΕΠ της (στην Ελλάδα σήμερα το ΑΕΠ είναι γύρω στα 300 δις ευρώ), τότε με συνολική εθνική περιουσία γύρω στα 3 με 4,5 τρισεκατομμύρια ευρώ μπορούν να συγκεντρωθούν περίπου 150 με 225 δισεκατομμύρια ευρώ! Δηλαδή, όλο το υπόλοιπο δημόσιο χρέος εκτός αυτού της τρόϊκας. Η περιουσία βέβαια δεν θα «παρθεί» ως περιουσία αλλά ως ποσοστό της αξίας της μέσω ενός ΕΦΑΠΑΞ φόρου για μια πενταετία, δηλαδή 1% κάθε χρόνο. Το ποσό που θα συγκεντρώνεται θα πηγαίνει αποκλειστικά στην επαναγορά του δημοσίου χρέους. Το ποσό που ανέφερα είναι το μέγιστο που μπορεί να εισπραχθεί. Ασφαλώς και δεν είναι απαραίτητο να εξοφληθεί πλήρως το χρέος διότι τότε εφαρμόζεται πολιτική Τσαουσέσκου. Απλώς να μειωθεί στο 60%, όπως ορίζει η Συνθήκη το Μααστριχτ. Συνεπώς, ο συντελεστής 5% δεν είναι αναγκαίο να ίδιος για όλους, αλλά ίσως είναι ο ανώτερος.

Ταυτόχρονα όμως τα εισοδήματα των μισθωτών, η φορολογία ιδιωτών και επιχειρήσεων, o ΦΠΑ θα ΕΠΑΝΕΛΘΟΥΝ στην προτεραία κατάσταση.

Με αυτόν τον τρόπο, αφενός μεν ένα μεγάλο μέρος του κρατικού προϋπολογισμού  απελευθερώνεται για την χρηματοδότηση των πραγματικών αναγκών της κοινωνίας, αφετέρου οι αγορές αντιδρούν θετικά διότι βλέπουν μια σοβαρή επιτέλους προσπάθεια του ελληνικού έθνους για απεγκλωβισμό καθώς πληρώνονται τα παλαιά χρέη. Και από αυτήν την πλευρά οι τόκοι του δημοσίου χρέους μειώνονται σημαντικά.

Τέλος, η δικαιοσύνη. Σήμερα με την πολιτική της λεγόμενης σοσιαλιστικής κυβέρνησης πραγματοποιείται μια τεράστια και βίαιη αναδιανομή του εισοδήματος από την εργατική τάξη, τους μισθούς και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις προς τα μεγάλα εισοδήματα. Με την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας θα πραγματοποιηθεί και αναδιανομή του πλούτου. Με την συνεισφορά όμως τους ποσοστού της περιουσίας του ο καθένας θα συνεισφέρει από την περιουσία που έχει, με ανάλογο δηλαδή ποσό. Ο μεγαλογιατρός για παράδειγμα, που δηλώνει 10 χιλ. ευρώ ετήσιο εισόδημα αλλά έχει βίλα στην Εκάλη ενός εκατομμυρίου με την σημερινή πολιτική της κυβέρνησης ΔΕΝ συνεισφέρει στην προσπάθεια διάσωσης της χώρας. Με την πολιτική που προτείνεται θα συνεισφέρει 50 χιλ. ευρώ σε μια περίοδο πέντε ετών. Από την άλλη μεριά, ένας εργαζόμενος με σπίτι αξίας 100 χιλ ευρώ και μηνιαίο μισθό 1200 ευρώ θα πληρώσει μόνο από την κατάργηση των δώρων 2.500 ευρώ το χρόνο για όλο τον υπόλοιπο εργασιακό βίο. Εάν δε λάβουμε υπόψη και την μείωση των μισθών τότε το κόστος γίνεται μεγαλύτερο. Με την πρόταση θα πληρώσει 5.000 ευρώ σε 5 χρόνια, δηλαδή το δώρο δύο ετών 

Όσον αφορά την ρευστότητα σε μια οικονομία όπως η ελληνική με τον ρόλο του κράτους να φτάνει περίπου στο 50%, η απελευθέρωση των εσόδων του δημοσίου θα προσφέρει ένα σημαντικό μέρος της αναγκαίας ρευστότητας. Να θυμίσω στους αγαπητούς αναγνώστες ότι ένα σημαντικό μέρος του προβλήματος ρευστότητας οφείλεται στην ουσιαστική παύση πληρωμών εκ μέρους του δημοσίου. Να προσθέσω επίσης και το ΕΣΠΑ.

 Επίσης, καθώς τα επιτόκια στο δημόσιο χρέος θα μειώνονται οι τράπεζες θα επανέλθουν στην διεθνή διατραπεζική αγορά χρήματος και θα εξαλειφτεί η σημερινή αβεβαιότητα που αντιμετωπίζουν, με αποτέλεσμα την αύξηση της τραπεζικής ρευστότητας.

Η επαναφορά των μισθών στην προηγούμενη κατάσταση θα ενισχύσει την αγοραστική δύναμη των εργαζόμενων και θα τονώσει την αγορά.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούμε να έχουμε πραγματική μεταφορά πλούτου χωρίς να χρειάζεται ρευστότατα. Για παράδειγμα από τις επιχειρήσεις (ΑΕ) το κράτος μπορεί να αποκτήσει ένα μέρος του μετοχικού κεφαλαίου πχ 2%. Στην συνέχεια θα δημιουργηθεί ένα Fund το οποίο θα έχει στην κατοχή του το 2% όλου του μετοχικού κεφαλαίου της χώρας. Αυτό το fund μπορεί είτε να ανταλλάξει παλιό δημόσιο χρέος με μερίδια στο fund, είτε να δημιουργήσει παράγωγα το μετοχικό κεφάλαιο που κατέχει και να ανταλλάξει τα παράγωγα με παλιό χρέος. Και στις δύ6ο περιπτώσεις το δημόσιο χρέος μειώνεται. Στην μεν πρώτη περίπτωση με μεταβίβαση ιδιωτικής περιούσιας, στην δεύτερη με ανταλλαγή δημοσίου χρέους με ιδιωτικό.

Τέλος, πρέπει να σκεφτούμε και τις καταθέσεις που έφυγαν από τη  χώρα μετά την κρίση. Αυτές οι κινήσεις είναι ήδη καταγεγραμμένες στην Τράπεζα της Ελλάδος. Το κράτος μπορεί να νομοθετήσει την επιβολή ενός εφάπαξ φόρου 5% στο σύνολο των κινήσεων. Εάν δηλαδή οι καταθέσεις που έφυγαν ανήλθαν στα 50 δις όπως φημολογείται τότε το κράτος μπορεί να συλλέξει 2,5 δις. Και η ρευστότητα αποδεδειγμένα υπάρχει.

Η πρόταση χρειάζεται μεγάλη τεχνική επεξεργασία που δεν είναι του παρόντος. Εάν όμως υιοθετηθεί τότε όλα τα τεχνικά προβλήματα λύνονται.

Η πρόταση αυτή βασίζεται στο δεύτερο θεώρημα των οικονομικών της ευημερίας η οποία αποτελεί την κορωνίδα της νεοκλασικής θεωρίας πάνω στην οποία βασίζονται όλες οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές απόψεις που τόσο θερμά έχει ενστερνιστεί ο κ. Παπανδρέου. Με λίγα λόγια το θεώρημα λέει ότι εάν σε μια οικονομία  ανακατανεμηθεί ο πλούτος των μελών της, τότε η ευημερία της οικονομίας συνεχίζει να είναι η καλύτερη δυνατή και κανένα από τα μέλη της οικονομίας δεν βρίσκεται σε χειρότερη εισοδηματική θέση σε σχέση με την προηγούμενη κατάσταση. Στην περίπτωση της πρότασης η ανακατανομή του  πλούτου θα γίνει  από τους ιδιώτες προς το δημόσιο με ένα επιπλέον όφελος την αμετάβλητη διανομή του εισοδήματος.

Το ερώτημα λοιπόν είναι γιατί δεν σκέφτηκε η κυβέρνηση την εφαρμογή της. Η απάντηση δόθηκε έμμεσα από τον δημοσιογράφο, «επικίνδυνη», διότι είναι δίκαιη, δεν προκαλεί αναδιανομή του εισοδήματος, εξοφλείται το δημόσιο χρέος και απελευθερώνεται η χώρα από τα δεσμά των κηδεμόνων της.

Δύο όμως προϋποθέσεις για την επιτυχία του εγχειρήματος:

Α) Να βρεθούν επιτέλους ποιοι πολιτικοί πλούτισαν από το δημόσιο χρέος και να  κατασχεθεί η περιούσια τους με ειδικό νόμο. Η πρόταση του Σαμαρά για πραγματικό «πόθεν έσχες» από το 1980 και μετά όταν το δημόσιο χρέος άρχισε να αυξάνει, είναι η καλύτερη που έχει διατυπωθεί.

Β)Να προχωρήσει η πραγματική επαναθέσμιση της οικονομίας, της κοινωνίας και του κράτους  ξεχνώντας όλες τις παλιές συνήθειες.

Κλείνοντας, να σημειώσω ότι στην κατάσταση που βρίσκεται η Ελλάδα δεν υπάρχει μια και μοναδική λύση. Απαιτείται συνδυασμός λύσεων. Αυτό όμως προϋποθέτει εξυπνάδα, γενναιότητα, δύναμη, φαντασία και γνώση από τους «ηγέτες» της χώρας.