Ποια είναι η Αριστερά στην Ελλάδα?

Στην Ελλάδα είσαι ότι δηλώσεις, είπε κάποτε ο Γ. Τσαρούχης. Ο καθένας, βέβαια, έχει το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού και το ίδιο ισχύει για τους κομματικούς σχηματισμούς. Για παράδειγμα, το ΠΑΣΟΚ διατείνονταν κατά την δεκαετία του 70 (υπάρχουν ορισμένοι που το πιστεύουν ακόμη) ότι είχε μαρξιστικές ρίζες. Γι’ αυτό το πορτρέτο του Μαρξ ήταν αναρτημένο στα γραφεία του ΠΑΣΟΚ (μαζί με το πορτρέτο του Ε. Βενιζέλου!!!). Κανείς δεν βρέθηκε, εκείνη την εποχή, να επισημάνει την λογική αυτή αντίφαση, δηλαδή, πως ένα κόμμα που δέχεται τον μαρξισμό ως θεμελιακό αξίωμα του, δέχεται, ταυτόχρονα, την ανάπτυξη του καπιταλιστικού συστήματος και για το οποίο διατύπωνε προτάσεις καλύτερης λειτουργίας του στην Ελλάδα. Βέβαια, ο Α. Παπανδρέου γνώριζε κάτι παραπάνω και αναφέρθηκε κάποια στιγμή στον Σαιντ Σιμόν και τον Φουριέ, αλλά για τους υπόλοιπους αυτά ήταν ψιλά γράμματα. Σήμερα, το ΠΑΣΟΚ μάλλον καθάρισε με την ιστορία του.

Τα κόμματα σε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία δυτικού τύπου μπορούν να διακριθούν σε μαρξιστικά και αστικά. Στην Ελλάδα ως αστικά κόμματα αναγνωρίζουμε, μέχρι σήμερα, το ΠΑΣΟΚ, την ΝΔ και το ΛΑΟΣ. Στα αριστερά όμως του ΠΑΣΟΚ βρίσκονται και άλλα κόμματα που διατείνονται ότι είναι αριστερά. Αναφέρω μόνο τα δύο κοινοβουλευτικά κόμματα, τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ. Τι διακρίνει όμως ένα πραγματικό αριστερό κόμμα από το αριστερό άκρο της σοσιαλδημοκρατίας, δηλαδή ένα αστικό κόμμα; Θεωρώ ότι αριστερά είναι η πολιτική παράταξη που στηρίζει την κοσμοθεωρία της στον Μαρξισμό. Η αριστερά είτε θα είναι μαρξιστική είτε θα είναι σοσιαλδημοκρατία (αν και στην Ελλάδα φοβόμαστε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον όρο), όπως ρητά σημειώνει ο Κ. Μαρξ στο κομουνιστικό μανιφέστο.

Τον τελευταίο καιρό ακούμε από τον ΣΥΡΙΖΑ να διατυπώνει μια αριστερή πρόταση διεξόδου από την τρέχουσα κρίση του καπιταλιστικού συστήματος (δες στον ιστότοπο του κόμματος). Όμως, μπορεί η αριστερά να έχει πρόταση πολιτικής διεξόδου από την οικονομική κρίση στο καπιταλιστικό σύστημα; Η προτάσεις πολιτικής ενός κομματικού οργανισμού θα πρέπει να πηγάζουν από την κοσμοθεωρία στην οποία βασίζει την ιδεολογία του. Εάν λοιπόν ο κομματικός οργανισμός διατείνεται ότι ανήκει στην αριστερά, τότε η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι ρητά όχι, διότι αυτό θα σήμαινε την αποδοχή ως γεγονότος της ύπαρξης διεξόδων του καπιταλιστικού συστήματος. Έτσι όμως αντιφάσκει λογικά προς την θεμελιώδη παραδοχή του μαρξισμού ότι τελολογικά ο καπιταλισμός, μέσα από τις κρίσεις του, οδεύει προς την πλήρη κατάρρευση και την δικτατορία του προλεταριάτου. Εάν λοιπόν ένα αριστερό κόμμα προτείνει διέξοδο από την οικονομική κρίση ψεύδεται χαρακτηρίζοντας την αριστερή, δηλαδή μαρξιστική. Εάν όμως η πρόταση πολιτικής είναι σωστή (αληθής), σύμφωνα με την καπιταλιστική λειτουργία, τότε το κόμμα δεν είναι αριστερό αλλά κεντροαριστερό ή σοσιαλδημοκρατικό, δηλαδή αστικό κόμμα. Για παράδειγμα, η διεύρυνση της κρατικής παρέμβασης στην οικονομία, όπως διατείνεται ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν αποτελεί αριστερή πρόταση πολιτικής, διότι σε αυτή την περίπτωση όλα τα συντηρητικά κόμματα της Ευρώπης μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ήταν αριστερά, ενώ στην χώρα μας ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θα χαρακτηριζόταν ως ακραιφνής μαρξιστής, καθώς στα χρόνια του έγιναν οι μεγαλύτερες κρατικοποιήσεις και η μεγαλύτερη ενεργητική κρατική παρέμβαση.

Δύο δρόμοι λοιπόν. Μια πολιτική παράταξη θα είναι μαρξιστική αριστερά, με ότι αυτό συνεπάγεται, χωρίς όμως προτάσεις πολιτικής για το καπιταλιστικό σύστημα, αλλά προτάσεις πολιτικής για την προστασία των ασθενέστερων. Ο άλλος δρόμος είναι ο αστικός, είτε ως σοσιαλδημοκρατική παράταξη (κεντροαριστερά), είτε ως συντηρητική παράταξη, που δέχεται στον καπιταλισμό.

Τέλος, θα ήθελα να σημειώσω ότι ο νέος όρος της κεντροαριστεράς μάλλον έχει εφευρεθεί για να δίνει αριστερό προσωπείο σε πολιτικές που αντλούν την θεωρητική τους θεμελίωση από το σύστημα της αγοράς και στοχεύουν στην ανάπτυξη του συστήματος. Το όνομα κεντροαριστερά μπορεί να θεωρηθεί προκάλυμμα της αλλαγής που έχει συντελεστεί στην παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ειδικά στην Ευρώπη.  Δεν είναι τυχαίο ότι ο όρος κεντροαριστερά άρχισε να χρησιμοποιείται ευρύτερα στην Ευρώπη όταν τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα ακολούθησαν νεοφιλελεύθερες πολιτικές ( πχ. Το SPD επί Σρέντερ, το Νέο Εργατικό Κόμμα των Μπλαίρ και Μπράουν). Όσο η σοσιαλδημοκρατία αναφερόταν με το αρχικό της τίτλο, οι πολιτικές της ήταν πιο κοντά στην ισοδιανομή του εισοδήματος. Όταν εφαρμόζει νεοφιλελεύθερη πολιτική χρησιμοποιεί ως προκάλυψη τον όρο «κεντροαριστερά».

Άρα τι είναι τα κεντροαριστερά κόμματα της χώρας μας; Εάν δεν έχουν ως βάση την μαρξιστική θεωρία, τότε δεν μπορούν  να χαρακτηριστούν ως αριστερά αλλά ως αστικά κόμματα. Ανήκουν στην λεγόμενη κεντροαριστερά ή σε παλαιούς όρους σοσιαλδημοκρατία, διότι, δεχόμενα ότι έχουν προτάσεις εφαρμογής στο καπιταλιστικό σύστημα, ταυτόχρονα αποδέχονται ότι δεν ανήκουν στην μαρξιστική αριστερά.